‘कथक आदिकथक’ माहितीपटाने जिंकली रसिकांची मने

कोल्हापूर(प्रतनिधी) : कथक नृत्यशैलीच्या इतिहासाचा मागोवा घेत अगदी मागे बुद्धकाळापर्यंत जाऊन भारतीय संस्कृतीमध्ये लपलेल्या त्याच्या विविध उमगस्थानांचा शोध मांडणाऱ्या ‘कथक-आदिकथक’ या सुमारे ९० मिनिटांच्या माहितीपटाने आज जाणकार कोल्हापूरकर रसिकांची मने जिंकली.

अभिजात नृत्यशैलीच्या कुशल नृत्यांगना, संरचनाकार, सक्षम गुरू व व्यासंगी कलासंशोधक असणाऱ्या गुरू रोशन दात्ये यांना पुणे येथील भांडारकर ओरिएंटल रिसर्च इन्स्टिट्यूटची संशोधनवृत्ती प्राप्त झाली. त्याअंतर्गत त्यांनी कथक या नृत्यशैलीविषयी संशोधन करण्याचे ठरविले आणि प्राचीन भारतीय मंदिरे, बौद्ध स्तूप आदी ठिकाणी कोरण्यात आलेल्या नृत्य-नाट्य शिल्पाकृतींचा सुमारे वीस वर्षे अभ्यास केला. यातून कथक नृत्यशैली ही मोगलकालीन नव्हे, तर त्याही आधीपासून इसवी सन पूर्व दुसऱ्या शतकाच्या आधीपासून अस्तित्वात असल्याचे पुरावे अथक संशोधनांती सामोरे आणले. गुरू रोशन दात्ये यांच्या या संशोधनावर बेतलेला ‘कथक आदि-कथक’ हा माहितीपट पुण्याची युवा लेखक-दिग्दर्शक रेवा रावत हिने निर्माण केला आहे. या माहितीपटाचे सातवे प्रदर्शन आज शिवाजी विद्यापीठाच्या संगीत व नाट्यशास्त्र अधिविभागाच्या सभागृहात कै. ग.गो. जाधव अध्यासनाच्या सहकार्याने आयोजित करण्यात आले. रेवा रावत यांच्यासह रोशन दात्ये यांच्या शिष्या आभा औटी आणि माहितीपटाचे सिनेमॅटोग्राफर अनिष फणसळकर यांच्या प्रमुख उपस्थितीत माहितीपटाचे प्रदर्शन करण्यात आले.

दात्ये यांचे सुमारे वीस वर्षांचे प्रचंड संशोधन सुमारे ८० तासांच्या चित्रीकरणातून अथक मेहनतीने अवघ्या ९० मिनिटांमध्ये अतिशय कलात्मक व कौशल्यपूर्ण पद्धतीने मांडण्याची कामगिरी या चमूने सदर माहितीपटामध्ये केली आहे. निवडक शिल्पांमधील भावमुद्रा, शारीरभाव यांचा साकल्याने विचार करून त्यामधून कथकच्या विविध शैलींशी त्याचे साधर्म्य पटवून देण्यामध्ये हा माहितीपट निश्चितपणे यशस्वी होतो. महत्त्वाचे म्हणजे कथकचे भारतीय संस्कृती व परंपरेमधील प्राचीनत्व अधोरेखित करण्याची महत्त्वाची कामगिरी हा माहितीपट करतो. तरुण, तुलनेत अननुभवी मात्र कामाप्रती अत्यंत गंभीर निष्ठा बाळगणाऱ्या या चमूने दीड तासामध्ये कथकची अतिशय दमदार मांडणी केली आहे. विषयाची फारशी माहिती नसताना सुद्धा या माहितीपटाने प्रदर्शनाला उपस्थित असणाऱ्या विद्यार्थ्यांना खिळवून ठेवले.

प्रदर्शनानंतर रावत, औटी आणि फणसळकर यांनी श्रोत्यांशी मनमोकळा संवाद साधला आणि त्यांच्या विविध शंकांचे समाधानही केले. यावेळी संगीत व नाट्यशास्त्र अधिविभागाचे डॉ. विनोद ठाकूर-देसाई, निखिल भगत, मास कम्युनिकेशन विभागाचे प्रमुख तथा ग.गो. जाधव अध्यासनाचे समन्वयक डॉ. शिवाजी जाधव, जनसंपर्क अधिकारी डॉ. आलोक जत्राटकर, डॉ. प्रसाद ठाकूर, डॉ. सुमेधा साळुंखे-घाटगे, डॉ. अनमोल कोठडिया, लेखक-दिग्दर्शक अनुप जत्राटकर, वरदराज भोसले, सुभाष नागेशकर, यांच्यासह विविध अधिविभागांचे विद्यार्थी-विद्यार्थिनी आणि कोल्हापुरातील कलारसिक मोठ्या संख्येने उपस्थित होते. कार्यक्रमाचे सूत्रसंचालन करून अतुल परीट यांनी आभार मानले. मल्हार जोशी यांनी संयोजन केले.