बायो-चिमनी’ या यूनिक हृदय शस्त्रक्रियेमुळे मध्य प्रदेशातील एका रुग्णाचे प्राण वाचले

नागपूर – वोक्हार्ट हॉस्पिटल्स नागपूर ही काळजी आणि नावीन्यपूर्णतेची परंपरा असलेली एक अग्रगण्य आरोग्य सेवा प्रदाता आहे ज्यामुळे हे हॉस्पिटल मध्य भारतातील रूग्णांसाठी वरदान ठरते. क्रिटिकल रूग्ण हाताळणाऱ्या वोक्हार्ट हॉस्पिटल्स नागपूरने एक यूनिक हृदय शस्त्रक्रिया यशस्वीपणे केली. मध्य प्रदेशातील इटारसी येथील फुलवती कुकरे नावाच्या 36 वर्षीय महिलेला छातीत दुखणे, धडधडणे (अस्वस्थता) याचा त्रास होत होता.

ती महिला तपासणीसाठी नागपूरच्या वोक्हार्ट हॉस्पिटलमध्ये आली. ओपीडीमध्ये तपासणी केली असता तिच्या हृदयाचे ठोके अबनॉर्मल असल्याचे आढळून आले. त्यामुळे इको टेस्ट करण्याचा सल्ला देण्यात आला. तिची तपासणी डॉ. अक्षय सिंह, कन्सल्टंट-कार्डिओव्हस्कुलर थोरॅसिक सर्जरी आणि डॉ. अमेय बीडकर, कन्सल्टंट कार्डिओलॉजिस्ट यांनी केली. इको टेस्ट मध्ये असे आढळून आले की रुग्णाच्या हृदयात लहानपणापासून छिद्र (एएसडी) होते तसेच तिच्या मायट्रल व्हॉल्व्हचा (हृदयाचा मुख्य व्हॉल्व्ह) आकारही लहान झाला होता. हृदयाला छिद्र असल्याने आणि व्हॉल्व्ह देखील अरुंद झाल्यामुळे, डॉ. अक्षय सिंह, आणि डॉ. अमेय बीडकर यांनी छिद्र बंद करण्यासाठी आणि व्हॉल्व्ह बदलण्यासाठी ओपन हार्ट सर्जरी करण्याचा निर्णय घेतला.

डॉ. अक्षय सिंग, कन्सल्टंट -कार्डिओव्हस्कुलर थोरॅसिक सर्जरी, वोक्हार्ट हॉस्पिटल्स नागपूर म्हणाले की, तिची हृदयाची समस्या फार पूर्वीपासून (लहानपणापासून) असल्याने, डावे कर्णिका म्हणजेच हृदयाचा तो भाग जिथे व्हॉल्व्ह रिपेअर करणे आवश्यक होते, ते आकाराने लहान असल्याचे आढळून आले. म्हणून रूग्णावर “बायो-चिमनी” (बायो-चिमनी एमव्हीआर + एएसडी क्लोजर) द्वारे शस्त्रक्रिया करण्यात आली, ज्यामुळे “फ्लोटिंग व्हॉल्व्ह” तयार होते. या शस्त्रक्रियेनंतर, रूग्णातील लक्षणे पूर्णपणे दूर झाली आहेत आणि आता ती स्टेबल आहे.

डॉ. अक्षय सिंग आणि डॉ. अमेय बीडकर यांनी बायो-चिमनी एमव्हीआर आणि एएसडी बंद करण्याबद्दल काही माहिती दिली. ते म्हणाले की नवीन बायो-चिमनी प्रक्रिया ही अशी एक टेक्निक आहे, ज्यामध्ये रुग्णासाठी योग्य आकाराचा बायोप्रोस्थेटिक व्हॉल्व्ह पॉलिस्टर व्हॅस्कुलर ग्राफ्टला जोडला जातो, जे नंतर प्रौढ रुग्णाच्या मूळ नॅरो मायट्रल अॅन्युलसमध्ये प्रत्यारोपित केले जाते, ज्याचे सुरुवातीचे परिणाम आशादायक असतात.

मायट्रल व्हॉल्व्ह रिपेअर आणि मायट्रल  व्हॉल्व्ह रिप्लेसमेंट हे हृदयाच्या शस्त्रक्रियांचे प्रकार आहेत जे लीक किंवा अरुंद झालेल्या मायट्रल व्हॉल्व्ह रिपेअर करतात किंवा बदलतात. मायट्रल व्हॉल्व्ह हा हृदयातील रक्तप्रवाह नियंत्रित करणाऱ्या चार हृदयाच्या व्हॉल्व्हपैकी एक आहे. हे हृदयाच्या वरच्या आणि खालच्या डाव्या चेंबर्समध्ये स्थित असते. मायट्रल  व्हॉल्व्ह रिपेअर आणि मायट्रल व्हॉल्व्ह रिप्लेसमेंट ही ओपन-हार्ट सर्जरी किंवा मिनिमली इन्व्हेसिव्ह शस्त्रक्रिया म्हणून केली जाऊ शकते. वापरलेली पद्धत मायट्रल व्हॉल्व्हचा आजार किती गंभीर आहे आणि तो आणखी वाईट होत चालला आहे यावर अवलंबून आहे. सर्जन शक्यतो व्हॉल्व्ह रिप्लेसमेंट ऐवजी मायट्रल व्हॉल्व्ह रिपेअरची शिफारस करतात. हे हृदयाच्या वाल्वचे संरक्षण करते आणि हृदयाचे कार्य टिकवून ठेवण्यास मदत करते. एएसडी बंद करणे ही अॅट्रियल सेप्टल डिफेक्ट (एएसडी) किंवा हृदयातील छिद्र बंद करण्याची प्रक्रिया आहे. अॅट्रिअल सेप्टल डिफेक्ट (एएसडी) ही हृदयाच्या दोन वरच्या चेंबर्स (एट्रिया) मधील भिंतीमध्ये (सेप्टम) उघडण्याची असामान्य प्रक्रिया आहे. प्रत्येक बाळ लहान छिद्राने जन्माला येते. सामान्यतः हे छिद्र जन्मानंतर काही आठवडे किंवा काही महिन्यांनी बंद होते. परंतु काहीवेळा बाळाचा जन्म मोठ्या छिद्राने होतो जो योग्य प्रकारे बंद होत नाही.